Vergi hukukunda mücbir sebep, bir yükümlülüğün, bir borcun zamanında yerine getirilmesini engelleyen, önceden görülüp, üstesinden gelinmesi olanağı bulunmayan olaydır.
Mücbir Sebep Halleri
- 1. Vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;
- 2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;
- 3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;
- 4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısiyle defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması;
gibi hallerdir.
Mücbir Sebebin Niteliği
Mücbir sebep niteliğindeki olaylar deprem, sel, kasırga vb. doğal olaylar olabileceği gibi isyan, ihtilal, savaş, genel grev gibi insana bağlı (beşeri) olaylar da olabilir. Olayların mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için, bunların bazı koşullar altında gerçekleşmiş olması gerekir. Bu koşullar şunlardır:
- Bunlardan biri, ortada vergilendirmeyi engelleyen bir kuvvetin var olmasıdır.
- İkincisi, bu vergilendirmeyi engelleyen kuvvetin kişinin iradesi dışında meydan gelmesidir.
- Üçüncüsü, meydana gelmiş olan olayın, kişinin bilinç ve iradesi dışında olmasıdır.
Mücbir Sebepte Ceza
VUK’ a göre aşağıdaki mücbir sebeplerden herhangi birinin vukua geldiği malum ise veya tevsik ve ispat olunursa vergi cezası kesilmez.
- Mükellefin vergi ödevini yerine getirilmesini imkansız kılması,
- Defter ve belgelerin elden çıkması,
- Defter ve belgelerin zayi olması,
