Gelir Unsurlarının Toplanması ( Birleşmesi ) ve Beyanı

Gelir Vergisi Kanununda birinci madde gelirin tanımını yaparken, ikinci madde gelirin unsurlarını belirtmiştir. Buna göre gelir vergisinin konusu; gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır

 Gelirin unsurları ise:

• Ticari kazançlar,
• Serbest meslek kazançları,
• Zirai kazançlar,
• Ücretler,
• Menkul sermaye iratları,
• Gayrimenkul sermaye iratları,
• Diğer kazanç ve iratlar.

NOT: Vergiye tabi gelirler ifadesinde tek işverenden alınan ücret, istisna tutarları ve beyana tabi olmayan kazançlar (faiz geliri, repo gibi ) vb. tutarların olmadığını özellikle belirtmek isteriz.

BUNLARA DİKKAT ( Uygulamaların yapılabilmesi için bilinmesi gerekli en önemli bölümdür )

Ticari Kazanç

Tacirler, ticari kazanç elde etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler.

Serbest Meslek Kazancı

Serbest meslek erbabları mesleki faaliyetlerinden kazanç elde etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler.

Ücretler

Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir. Diğer nedenlerden beyanname verilmesi gerekse bile bu gelir beyannameye dahil edilmez. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestce belirlenecektir.

Menkul Sermaye İratları

– Her nevi hisse senetlerinin kâr payları

– İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar )

…. Şeklinde devam etmektedir. (Gvk madde 75 )

Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisnadır. Elde edilen kâr paylarının yarısının 2017 yılı için 30.000 TL’lık beyan sınırını aşması durumunda,sadece kâr payının yarısı beyan edilecektir. Ancak; bu istisnanın kurum bünyesinde kârın dağıtımı aşamasında yapılacak olan stopaja etkisi olmayacaktır. Yani, stopaj dağıtılan kâr payının tamamı üzerinden yapılacaktır. ( % 15 ) ( Örneğin Dağıtılan kar payı 20.000 TL ise stopaj bunun üzerinden yapılacaktır. İstisnayı düştükten sonra kalan üzerinden değil )

Hem Konut Hemde Kar Payı Geliri Olanlar

Konut istisnasından yararlanılıyorsa: Elde edilen kâr payı yarısı ile konut istisnasının düşülmüş kısmı toplamı 30.000 TL geçiyorsa kar payı ve konut kira geliri beyan edilir. 30.000 TL altında kalması durumunda sadece istisna sonrası konut kira geliri beyan edilir.

Konut istisnasından yararlanılamıyorsa : Kar payının yarısı ile konut kira geliri toplanır. 30.000 TL geçmesi durumunda kar payı ve konut kira geliri birlikte beyan edilir. 30.000 TL altında kalması durumunda sadece konut kira geliri beyan edilir.

Gayrimenkul Sermaye İradı

– Sadece Konut Geliri Olanlar : 2017 Yılında elde ettiği konut kira geliri, 3.900 TL’lik istisna tutarını aşanlar beyanname vermek zorundadır. Bu tutarın altında kalanlar beyanname vermez.

– Sadece İşyeri Geliri Olanlar : 2017 Yılında işyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, kira gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırı olan 30.000 TL’yi aşanlar beyanname vermek zorundadır. Bu tutarın altında kalanlar beyanname vermez.

– Hem Konut Hemde İşyeri Kira Geliri Olanlar: Hem konut kirası hem de işyeri kirasının birlikte elde edilmesi durumunda, konut kira gelirinden 3.900 TL istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutar ile işyeri kira gelirinin toplamı 30.000 TL’yi aşıyorsa, hem konut hem de işyeri kira geliri beyan edilecek, aşmıyorsa yalnızca konut kira geliri beyan edilecektir (2017 yılı için )

– İstisna konut (mesken) olarak kiraya verilen taşınmazlar için geçerli olduğundan, işyeri kira kazançlarından konut istisnasının indirilmesi mümkün değildir.

Örneğin ; 2017 yılında 3.000 TL konut kirası ve 30.500 TL iş yeri kirası elde eden mükellefin beyanı ; konut istisna sonrası kalan  ( 3.000 – 3.900 = – 900 TL) yi iş yeri kirasından indirip 30.500 TL nin altına düşmesini sağlayamaz. Bu gibi durumda konut kirası 0 ( sıfır ) olurken işyeri kirası 30.500 TL olacak ve işyeri kirası için beyanname verilecektir.

– Kiraya verilen gayrimenkul kiracı tarafından hem konut hem de işyeri olarak kullanılması halinde (home-office) elde edilen kira kazancına istisna uygulanmayacaktır.

— Konut İstisnasından Yararlanamayacaklar

1-  Ticari, zirai ve serbest meslek kazancı sahipleri elde ettikleri mesken kira bedellerini beyan ederken 3.900 TL istisnadan yararlanamaz. ( Ancak telif hakkı kazancı elde eden mükellef beyanname vermediği için bu istisnadan yararlanabilir )

2-)  Ücret,  Menkul Sermaye İradı,  Gayri Menkul Sermaye İradı ve diğer kazanç elde edenlerden

Eğer bir kişi ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği, ücret, menkul sermaye iradı, kira geliri ve diğer kazançlar toplamı vergi tarifesinin ücretler için üçüncü diliminde yazılı tutarı aşıyorsa istisnadan yararlanamaz. Ücretlere ait üçüncü dilimin tutarı 110.000 TL’dir. Bu düzenlemeye göre bir kişi 2017 yılında 110.000 TL’nin üzerinde kira alıyorsa veya ücret gelirleri,  kar payı gibi gelirlerin toplamı 110.000 TL’yi geçiyorsa 3.900 TL’nin istisnadan yararlanmayacaktır

—

ÇOK ÖNEMLİ..!! TÜM GELİR UNSURLARININDAN ELDE EDİLEN SONUÇ ;

Konut istisnasının yararlanıp yararlanmayacağı konusunda beyan edilsin edilmesin hatta istisna öncesi tutarların yani bütün gelirler toplamına bakılırken ( 110.000 TL aşıp aşmadığına ) bakılır.

İşyeri kirası ve kar payının beyan edilip edilmeyeceğine bakılırken tek işverenden alınan ücret, istisna tutarları ve beyana tabi olmayan kazançlar (faiz geliri, repo kazancı kısmı gibi ) gelirlerin toplamında dikkate alınmaz. Sadece vergiye tabi kazançlar dikkate alınır. ( 30.000 TL aşıp aşmadığına ) Ancak, birden sonraki işverenden elde edilen ücretler toplamı 30.000 TL aşması durumunda işyeri ve kar payı tutarı ne olursa olsun beyannameye dahil edilir.( Böyle bir durumda zaten 30.000 ücret geliri + 1 TL iş yeri kirası bile beyan sınırını aşmaya yetecektir. )

Kar payı ve konut kirasında iki unsurda istisna olması durumunda iki gelir unsurunun da istisnası düşüldükten sonra beyana tabi olup olmadığına bakılır.

Örneğin 48.000 TL kar payı, 7.900 TL konut kirası elde eden mükellefin beyanı

• Kar payı 48.000 / 2 = 24.000 TL
• Konut 7.900 – 3.900 = 4.000  TL

Toplam gelir 28.000 TL olduğu için ( 2017 yılı için 30.000 TL aşmadığı ) kar payı beyan edilmez sadece istisna sonrası konut kirası beyan edilir. ( 4.000 TL )

GELİR UNSURLARININ BEYANI UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Uygulama örnekleri tüm gelir unsurlarının birbiri ile eşleştirilmesiyle yapılmış ve sayfanın sonunda birden fazla gelir unsurlarının bir arada ele alınmıştır.

Ticari Kazanç

Tacirler, ticari kazanç elde etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler.

1- Ticari Kazanç ve Konut Kirası Varsa 

Ticari kazanç her durumda beyan edilir.

Ticari, zirai ve serbest meslek kazancı sahipleri konut istisnasından yararlanamaz. Konut kira gelirinin tamamı beyan edilir.

Örnek : Ticari kazanç 12.000 TL ve 10.000 TL konut kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir. ( 12.000 TL )
• Konut geliri 10.000 TL tamamı ( konut istisnasın yararlanamaz )

Sonuç olarak Ticari Kazanç ve konut  kira geliri birlikte beyan edilecektir. ( 12.000 + 10.000 = 22.000 TL )

2- Ticari Kazanç ve İşyeri Kirası Geliri Varsa

Ticari Kazanç her durumda beyan edilir.

İşyeri kira gelirinin beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2017 Yılı için 30.000 TL ) beyana dahil edilir. 30.000 altında kalması durumunda sadece ticari kazanç beyan edilir.

Örnek :  Ticari kazanç 15.000 TL ve 20.000 TL işyeri kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir.( 15.000 TL )
• İşyeri kira geliri ile Ticari kazançtan elde edilen tutar toplanır. ( 15.000 + 20.000 ) = 35.000 TL, 30.000 TL nin üzerinde olduğu için beyana dahil edilir.

Sonuç olarak Ticari Kazanç ve iş yeri kira geliri birlikte beyan edilecektir. ( 15.000 + 20.000 = 35.000 TL )

3- Ticari Kazanç ve Kar Payı Geliri Varsa

Ticari Kazanç her durumda beyan edilir.

Kar payının beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2017 Yılı için 30.000 TL ) beyana dahil edilir. 30.000 altında kalması durumunda sadece ticari kazanç beyan edilir. Bu durumda vergiye tabi gelirler toplamını bulmak için kar payının yarısı istisna olduğu için istisna düştükten sonraki tutar ile ticari kazanç toplanır.

Örnek : Ticari kazanç 10.000 TL ve 30.000 TL kar payı elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir. ( 10.000 TL )
• Kar payının yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 15.000 TL bu tutar Ticari kazançtan elde edilmiş tutar ile toplanır. ( 15.000 + 10.000 ) = 25.000 TL, 30.000 TL nin altında kaldığı için beyana dahil edilmez.

Sonuç olarak sadece Ticari kazanç beyan edilecektir.( 10.000 TL )

4- Ticari Kazanç ve Ücret  Geliri Varsa

Ticari Kazanç her durumda beyan edilir

Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.

Örnek : Ticari kazanç 20.000 TL ve 50.000 TL ücret geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir.( 20.000 TL )
• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez

Sonuç olarak sadece Ticari kazanç beyan edilecektir ( 20.000 TL )

Örnek : Ticari kazanç 32.000 TL ve birinci işverenden alınan ücret 50.000 TL, ikinci işverenden alınan ücret 25.000 TL olan mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir.

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir. ( 32.000 TL )
• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşmadığı için ikinci işverenden alınan ücrette beyannameye dahil edilmez.

Sonuç olarak sadece Ticari kazanç beyan edilecektir ( 32.000 TL )

Örnek :Ticari kazanç 10.000 TL ve birinci işverenden alınan ücret 40.000 TL, ikinci işverenden alınan ücret 35.000 TL olan mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir. ( 10.000 TL )
• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aştığı için birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir ( 40.000 + 35.000 TL )

Sonuç olarak Ticari kazanç ve ücret gelirlerin tamamı beyan edilecektir.

Ticari kazanç + Birinci işverenden alınan ücret + İkinci işverenden alınan ücret

( 10.0000 + 40.000 + 35.000 = 85.000 TL )

5- Ticari Kazanç ve Serbest Meslek Kazancı Varsa

Ticari Kazanç her durumda beyan edilir

Serbest meslek kazancı her durumda beyan edilir.

Örnek :Ticari kazanç 10.000 TL ve serbest meslek kazancı 5.000 TL, olan mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir.( 10.000 TL )
• Serbest meslek kazancı her durumda beyan edilir. ( 5.000 TL )

Sonuç olarak Ticari kazanç ve Serbest meslek kazancının tamamı beyan edilecektir.

( 10.000 + 5.000  = 15.000 TL )

Serbest Meslek Kazancı

Serbest meslek erbabları mesleki faaliyetlerinden kazanç elde etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler.

• Serbest Meslek Kazancı ve Konut Kirası Varsa
• Serbest Meslek Kazancı ve İşyeri Kirası Geliri Varsa
• Serbest Meslek Kazancı ve Kar Payı Geliri Varsa
• Serbest Meslek Kazancı ve Ücret Geliri Varsa
• Ticari Kazanç ve Serbest Meslek Kazancı Varsa

Ticari kazançtaki hükümler uygulanır. Yukarıdaki ( Ticari Kazançtaki ) örneklerde Ticari kazanç değilde Serbest meslek kazancı olsaydı değişen hiç bir şey olmayacaktı. Ticari kazançtaki örnekler geçerli olacaktı.

Ücret 

Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir.Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.

1- Ücret Geliri ve Serbest Meslek Kazancı Varsa

Serbest Meslek Kazancı her durumda beyan edilir

Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.

Örnek : Serbest Meslek Kazancı 25.000 TL ve 70.000 TL ücret geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Serbest Meslek Kazancı her durumda beyan edilir. ( 25.000 TL )
• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez.

Sonuç olarak sadece Serbest Meslek Kazancı beyan edilecektir ( 25.000 TL )

Örnek : Serbest Meslek Kazancı 15.000 TL ve birinci işverenden alınan ücret 50.000 TL, ikinci işverenden alınan ücret 35.000 TL olan mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir.

• Serbest Meslek Kazancı her durumda beyan edilir. ( 15.000 TL )
• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aştığı için birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. ( 50.000 + 35.000 )

Sonuç olarak Ticari kazanç ve Ücret gelirlerin tamamı beyan edilecektir.

Serbest Meslek Kazancı + Birinci işverenden alınan ücret + İkinci işverenden alınan ücret

( 15.0000 + 50.000 + 35.000 = 100.000 TL )

2- Ücret Geliri ve Ticari Kazancı Varsa

Ticari kazanç her durumda beyan edilir.

Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.

Örnek : Ticari kazanç 20.000 TL ve 75.000 TL ücret geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir. ( 20.000 TL )
• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez.

Sonuç olarak sadece Ticari kazanç  beyan edilecektir. ( 20.000 TL )

3- Ücret Geliri ve Konut Kirası Varsa

Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.

Ücret,  Menkul Sermaye İradı,  Gayri Menkul Sermaye İradı ve diğer kazanç elde edenler eğer bir kişi ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği, ücret, menkul sermaye iradı, kira geliri ve diğer kazançlar toplamı vergi tarifesinin ücretler için üçüncü diliminde yazılı tutarı aşıyorsa istisnadan yararlanamaz. Ücretlere ait üçüncü dilimin tutarı 110.000 TL’dir. Bu düzenlemeye göre bir kişi 2017 yılında 110.000 TL’nin üzerinde kira alıyorsa veya ücret gelirleri,  kar payı gibi gelirlerin toplamı 110.000 TL’yi geçiyorsa 3.900 TL’nin istisnadan yararlanmayacaktır.

Örnek : Konut kirası 15.000 TL ve birinci işverenden alınan ücret 80.000 TL, ikinci işverenden alınan ücret 20.000 TL olan mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşmadığı için ikinci işverenden alınan ücrette beyannameye dahil edilmez.
• Mükellefin gelirleri beyan edilsin edilmesin hatta istisna öncesi tutarların yani bütün gelirler toplamı 115.000 TL olduğu 110.000 TL’ yi aştığı için konut istisnasından yararlanamaz.

Sonuç olarak  sadece konut geliri istisnasız olarak beyan edilecek ( 15.000 TL )

4- Ücret Geliri ve İşyeri Kirası Geliri Varsa

Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.

İşyeri kira gelirinin beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2017 Yılı için 30.000 TL ) beyana dahil edilir.

Örnek :  Birinci işverenden alınan ücret 25.000 TL ve 20.000 TL işyeri kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez.
• İşyeri kira geliri 20.000 TL bu tutar beyanname verme sınırı olan 30.000 TL nin altında olduğu için beyana dahil edilmez. Tek işverenden alınan ücret dikkate alınmaz.

Sonuç olarak Mükellefin beyan edeceği gelir bulunmamaktadır.

Örnek :  Birinci işverenden alınan ücret 45.000 TL ikinci işverenden alınan ücret 35.000 TL  ve 20.000 TL işyeri kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aştığı için birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. ( 45.000 + 35.000 )
• İşyeri kira geliri 20.000 TL bu tutar  ücret gelirleri ile toplandığında beyanname verme sınırını aştığı için işyeri kira geliride beyan edilecektir.

Sonuç olarak;  Brinci işverenden alınan ücret + İkinci işverenden alınan ücret + İşyeri kirası beyan edilecektir

( 45.000 + 35.000 + 20.000 = 100.000 TL )

5- Ücret Geliri ve Kar Payı Geliri Varsa

Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.

Kar payının beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2017 Yılı için 30.000 TL ) beyana dahil edilir. 30.000 altında kalması durumunda  beyan edilmez. Bu durumda vergiye tabi gelirler toplamını bulmak için kar payının yarısı istisna olduğu için istisna düştükten sonraki tutar dikkate alınır.

Örnek :  Birinci işverenden alınan ücret  40.000 TL ve 70.000 TL kar payı elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez
• Kar payının yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 35.000 TL bu tutar beyanname verme sınırı olan 30.000 TL nin üzerinde olduğu için beyana dahil edilir. Tek işverenden alınan ücret dikkate alınmaz.

Sonuç olarak sadece kar payının istisna sonrası kalan kısmı beyan edilecektir.( 35.000 TL )

Örnek :  Birinci işverenden alınan ücret 34.000 TL ikinci işverenden alınan ücret 32.000 TL  ve 16.000 TL kar payı geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2017 yılı için 30.000 TL ) yer alan tutarı aştığı için birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. ( 34.000 + 32.000 )
• Kar payının yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 8.000 TL bu tutar  ücret gelirleri ile toplandığında beyanname verme sınırını aştığı için kar payının istisna sonrası kalan kısmı beyan edilecektir.

Sonuç olarak;  Birinci işverenden alınan ücret + İkinci işverenden alınan ücret + Kar payının istisna sonrası tutar beyan edilecektir

( 34.000 + 32.000 + 8.000 = 74.000 TL )

Menkul Sermaye İratları

– Her nevi hisse senetlerinin kâr payları

– İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar )

…. Şeklinde devam etmektedir. (Gvk madde 75 )

Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisnadır. Elde edilen kâr paylarının yarısının 2015 yılı için 30.000 TL’lık beyan sınırını aşması durumunda, sadece kâr payının yarısı beyan edilecektir.

1- Kar Payı Geliri ve Ticari Kazancı Varsa

Ticari kazanç bölümünde işlenmiştir.

2- Kar Payı Geliri ve Serbest Meslek Kazancı Varsa

Serbest meslek kazancı her durumda beyan edilir.

Kar payının beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2017 Yılı için 30.000 TL ) beyana dahil edilir. 30.000 altında kalması durumunda sadece serbest meslek kazancı beyan edilir. Bu durumda vergiye tabi gelirler toplamını bulmak için kar payının yarısı istisna olduğu için istisna düştükten sonraki tutar ile serbest meslek kazancı ile toplanır.

Örnek : Serbest meslek kazancı 8.000 TL ve 30.000 TL kar payı elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Serbest meslek kazancı her durumda beyan edilir. ( 8.000 TL )
• Kar payının yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 15.000 TL bu tutar Serbest meslek kazancından elde edilen tutar ile toplanır. ( 15.000 + 8.000 ) = 23.000 TL, 30.000 TL nin altında kaldığı için beyana dahil edilmez.

Sonuç olarak sadece Serbest meslek kazancı beyan edilecektir.( 8.000 TL )

3- Kar Payı Geliri ve Ücret Geliri Varsa

Ücret bölümünde işlenmiştir.

4- Kar Payı Geliri ve Konut Kira Geliri Varsa

Kar payının beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2017 Yılı için 30.000 TL ) beyana dahil edilir. Vergiye tabi gelirler toplamını bulmak için kar payının yarısı istisna olduğu için istisna düştükten sonraki tutar ile konut kira geliri için beyan edilecek tutar toplanır.

Konut istisnasından yararlanılıyorsa: Elde edilen kâr payı yarısı ile konut istisnasının düşülmüş kısmı toplamı 30.000 TL geçiyorsa kar payı ve konut kira geliri beyan edilir. 30.000 TL altında kalması durumunda sadece konut kira geliri beyan edilir.

Konut istisnasından yararlanılamıyorsa : Kar payının yarısı ile konut kira geliri toplanır. 30.000 TL geçmesi durumunda kar payı ve konut kira geliri birlikte beyan edilir. 30.000 TL altında kalması durumunda sadece konut kira geliri beyan edilir.

Örnek :  Kar payı 40.000 TL ve 10.000 TL konut kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir.

• Kar payının yarısı istisna olduğu halde konut istisnasından yararlanıp yararlanmayacağının tespitinde tamamı dikkate alınır. Elde edilen kazançlar toplamı ( 40.000 + 10.000 ) 50.000 TL olduğundan 110.000 TL aşmadığı için konut istisnası uygulanır. 10.000 – 3.900 = 6.100 TL konut istisnası sonrası kalan
• Kar payının yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 20.000 TL

Konut istisnası sonrası kalan tutar 6.100 TL ve kar payı istisnası sonrası tutar 20.000 TL = 26.100 TL

Sonuç olarak Toplam tutar 26.100 TL, beyanname verme sınırı olan 30.000 TL altında kaldığı için sadece konut kira geliri beyan edilecektir. ( 6.100 TL )

Örnek :  Kar payı 40.000 TL  ve 90.000 TL konut kira geliri mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir.

• Kar payının yarısı istisna olduğu halde konut istisnasından yararlanıp yararlanmayacağının tespitinde tamamı dikkate alınır. Elde edilen kazançlar toplamı ( 40.000 + 90.000 ) 130.000 TL olduğundan 110.000 TL aştığından mükellef konut istisnasından yararlanamaz.
• Kar payı yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 20.000 TL

Konut geliri 90.000 TL ve kar payı istisnası sonrası tutar 20.000 TL = 110.000 TL

Sonuç olarak; Toplam tutar 110.000 TL, beyanname verme sınırı olan 30.000 TL aştığı için kar payı istisna sonrası tutar ve konut kira geliri birlikte beyan edilir.( 20.000 + 90.000 TL = 110.000 TL  )

5- Kar Payı Geliri ve İşyeri Kira Geliri Varsa

İşyeri kira gelirinin ve kar payının beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2017 Yılı için 30.000 TL ) beyana dahil edilir.

Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisnadır.

Elde edilen kâr payı yarısı ile işyeri kirası toplamı 30.000 TL aşıyorsa kar payı ve işyeri kirası birlikte beyan edilir. 30.000 TL altında kalması durumunda ikisi de beyan edilmez.

Örnek :  Kar payı 20.000 TL – 30.000 TL işyeri kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Kar payı yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 10.000 TL
• İşyeri kira geliri  30.000 TL

Kar payının yarısı istisna kalan yarısı 10.000 TL ve işyeri kira geliri 30.000 TL = 40.000 TL

Sonuç olarak; Toplam tutar 40.000 TL, beyanname verme sınırı olan 30.000 TL aştığı için kar payı ve işyeri kirası birlikte beyan edilir ( 10.000 + 30.000 = 40.000 TL )

Örnek :  Kar payı 16.000 TL – 20.000 TL işyeri kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Kar payı yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 8.000 TL
• İşyeri kira geliri  20.000 TL

Kar payının yarısı istisna kalan yarısı 8.000 TL ve işyeri kira geliri 20.000 TL = 28.000 TL

Sonuç olarak; Toplam tutar 28.000 TL, beyanname verme sınırı olan 30.000 TL aşmadığı için beyan edilecek tutar bulunmamakta.

Birden Fazla Gelir Unsurunun Birleşmesi 

Ticari Kazanç, Kar payı ve İşyeri Kirası Varsa

Ticari Kazanç her durumda beyan edilir.

İşyeri kira gelirinin ve kar payının beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 27 Yılı için 30.000 TL ) beyana dahil edilir. 30.000 altında kalması durumunda sadece ticari kazanç beyan edilir.

Örnek :  Ticari kazanç 15.000 TL , 20.000 TL işyeri kira geliri ve 30.000 TL kar payı elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir.
• Ticari kazanç, elde edilen kâr payı yarısı ve işyeri kirası toplamı 30.000 TL geçiyorsa kar payı ve işyeri kirası birlikte beyan edilir. 30.000 TL altında kalması durumunda ikiside beyan edilmez.

Buna göre ;

Ticari kazanç 15.000 TL Kar payı yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 15.000 TL işyeri kira geliri  20.000 TL toplam gelir 50.000 TL, beyanname verme sınırı olan 30.000 TL aştığı için kar payı ve işyeri kirasıda beyan edilir

Sonuç olarak ; Ticari kazanç, kar payının yarısı ve işyeri kirası birlikte beyan edilcektir ( 50.000 TL )

Kar Payı, Konut Geliri ve Ücret Varsa

Örnek :  Kar payı 30.000 TL – 10.000 TL konut kira geliri ve 90.000 TL ücret geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Fakat konut istisnasından yararlanıp yararlanmayacağının tespitinde dikkate alınır. Kar payı ve iş yeri kirasının beyana tabi olup olmamasında dikkate alınmaz.
• Kar payının yarısı istisna olduğu halde konut istisnasından yararlanıp yararlanmayacağının tespitinde tamamı dikkate alınır. Elde edilen kazançlar toplamı ( 30.000 + 10.000 + 90.000 ) 130.000 TL olduğundan 110.000 TL aştığından mükellef konut istisnasından yararlanamaz.
• Kar payı yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 15.000 + 10.000 TL konut kira geliri toplanmı 25.000 TL beyanname verme sınırı olan 30.000 TL aşmadığı için beyana dahil edilmez

Sonuç olarak; ücret beyan edilmeyecek,  kar payı beyan edilmeyecek ve konut kira geliri istisnasız olarak beyan edilecektir. ( 10.000 TL )

Ticari, Kar payı ve Konut Kirası Kirası Varsa

Örnek :  Ticari kazanç 40.000 TL – 10.000 TL konut kira geliri ve 30.000 TL kar payı elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir. ( 40.000 TL )
• Ticari kazanç elde edildiği için konut istisnası uygulanmaz
• Kar payının yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 15.000 TL, bu tutar Ticari kazanç 40.000 TL ve 10.000 TL Konut geliriyle toplanır. 65.000 TL, beyanname verme sınırı olan 30.000 TL aştığı için kar payı beyana dahil edilecektir.

Sonuç olarak ; Ticari kazanç + İstisna sonrası kalan kar payı + konut kira geliri toplamı beyan edilecektir. ( 40.000 + 15.000 TL + 10.000 TL = 65.000 TL )

Kar payı, Konut Kirası ve İşyeri Kirası

Örnek :  Kar payı 20.000 TL – 10.000 TL işyeri kira geliri ve 15.000 TL konut kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir.

• Kar payının yarısı istisna olduğu halde konut istisnasından yararlanıp yararlanmayacağının tespitinde tamamı dikkate alınır. Elde edilen kazançlar toplamı ( 20.000 + 10.000 + 15.000 ) 45.000 TL olduğundan 110.000 TL aşmadığı için konut istisnası uygulanır. 15.000 – 3.900 = 11.100 TL konut istisnası sonrası kalan
• Kar payının yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 10.000 TL, bu tutar İşyeri kirası 10.000 TL ve konut istisnası sonrası kalan tutar 11.100 TL ile toplanır. 31.100 TL, beyanname verme sınırı olan 30.000 TL aştığı için kar payı ve işyeri kirası birlikte beyan edilir.

Sonuç olarak ; İstisna sonrası kalan kar payı + istisna sonrası konut kira geliri ve işyeri kirası birlikte beyan edilecektir. ( 10.000 TL + 11100 + 10.000 TL = 31.100)

SONUÇ : Birden fazla gelir unsurunun toplanmasında yapılması gerekenleri aşağıdaki sırasıyla yaptığımızda hata riskini en aza indirebiliriz.

• Konut istisnasından yararlanıp yararlanmadığının tesbiti
• İşyeri ve kar payının beyan edilip edilmeyeceğinin tesbiti

Ayrıca unutulmaması gerekenler

• Ticari kazanç her durumda beyan edilir
• Serbest meslek kazancı her durumda beyan edilir.
• Beyan edilsin edilmesin hatta istisna öncesi tutarların yani bütün gelirler 110.000 TL aşılması durumda konut istisnasından yararlanılamaz.
• İşyeri kirası ve kar payının beyan edilip edilmeyeceğine bakılırken tek işverenden alınan ücret, istisna tutarları ve beyana tabi olmayan kazançlar (faiz geliri, repo kazancı kısmı gibi ) gelirlerin toplamında dikkate alınmaz ( 30.000 TL aşıp aşmadığına )

Örnek :

• Konut geliri 10.000 TL
• İşyeri kira geliri 30.000 TL
• Kar payı 20.000 TL
• Ticari kazanç 25.000 TL
• Ücret 40.000 TL

elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir.

• Beyan edilsin edilmesin hatta istisna öncesi tutarların yani bütün gelirler 125.000 TL olduğu ve 110.000 TL aştığı için konut istisnasından yararlanamaz.
• Tek işverenden alınan ücret beyan edilmez.
• İşyeri kirası ve kar payının beyan edilip edilmeyeceğine gelince tek işverenden alınan ücret, istisna tutarları ve beyana tabi olmayan kazançlar gelirlerin toplamında dikkate alınmaz. Buna göre konut kira geliri + işyeri kira geliri + kar payı istisnası sonrası kalan + ticari kazanç toplamı 75.000 TL olduğu ve beyanname verme sınırı olan 30.000 TL aştığı için beyana dahil edilir.
• Ticari kazançta her durumda beyan edilir.

Sonuç olarak Konut kira geliri + İşyeri kirası + Kar payının istisna sonrası kalan tutarı + Ticari kazanç beyan edilecektir. ( 10.000 TL + 30.000 TL + 10.00 TL + 25.000 TL )

AYNI LİNK ÜZERİNDEN AŞAĞIDAKİLERLE DEVAM EDECEK….

• • Serbest Meslek Kazançı, Kar Payı ve İşyeri Kirası
  • Serbest Meslek Kazançı, Kar payı ve Konut Kirası Kirası
  • Ücret, Kar payı ve İşyeri Kirası Varsa
  • Bütün Gelir Unsurlarının Birleşmesi
  • VERGİ UYGULAMALARI İLE DEVAM EDECEK