245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı

 

İşletmenin doğrudan veya dolaylı olarak % 50 oranından fazla sermaye ya da oy hakkına veya en az bu oranda yönetim çoğunluğunu seçme hakkına sahip olduğu iştiraklerin sermaye paylarının izlendiği hesaptır. Bağlı ortaklığın sahipliğinin belirlenmesinde yukarıdaki kıstaslardan, yönetim çoğunluğunu seçme hakkı, esas alınır.

 

İşleyişi

Bağlı ortaklık için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi alındığında hesaba borç, ortaklık paylarının elden çıkarılmasıyla alacak olarak kaydedilir.

BORÇ	245 BAĞLI ORTAKLIKLAR HESABI		ALACAK
ARTIŞLAR (+)		AZALIŞLAR (-)

NOT :

Geçici yatırım amaçlı alınan menkul kıymetler:

• 110 Hisse Senetleri Hesabı
• 111 Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları Hesabı
• 112 Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonoları Hesaplarında izlenir.

Eğer Menkul kıymetler, yatırım ve iştirak amaçlı yani diğer şirketlerin yönetimine katılmak, iş ilişkileri kurmak veya devamlı gelir elde etmek için satın alınıyorsa:

• 240 Bağlı Menkul Kıymetler Hesabı
• 242 İştrakler Hesabı
• 245 Bağlı Ortaklıklar Hesaplarında izlenir.

Alınan hisseler o işletmenin sermayesinin,

• %0 – %10 arasında ise kendi kayıtlarında 240 Bağlı Menkul Kıymetler Hesabının borcuna,
• %10 – %50 arasında ise 242 İştirakler Hesabının borcuna,
• %50 den fazla ise 245 Bağlı Ortaklıklar Hesabının borcuna kaydedilecektir

KAR PAYLARI İSE  ;

*  Eğer geçici amaçla ( spekülatif ) veya kar payı %1 – %10 arasında ise ( Yani 110 ve 240 hesaba kayıt edilmiş hisse senedine kar payı tahakkuk ettiğinde 
           649 Diğer Olagan Gelir ve Karlar Hesabının alacağında, 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabının borcuna
*  Eğer  oranlar %10 – %50 arasında ise  ( Yani 242 hesaba kayıt edilmiş hisse senedine kar payı tahakkuk ettiğinde 
640 İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabının alacağında, 132 İştiraklerden Alacaklar Hesabının borcuna
*  Eğer  %50 den fazla ise  ( Yani 245 hesaba kayıt edilmiş hisse senedine kar payı tahakkuk ettiğinde 
641 Bağlı Ortaklardan Temettü Gelirleri Hesabının alacağına, 133 Bağlı Ortaklardan Alacaklar Hs borcuna kayıt edilir.

 

Örnek :  Diler A.ş başka bir işletmenin yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 60 lık sermaye payı ile oy hakkını temsil eden  100.000 TL tutarındaki hisse senedini banka aracılığıyla almıştır.

( Hisse Senedi Alınması ) 

Mad. No	AÇIKLAMA	BORÇ	ALACAK
	245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı           102 Bankalar Hesabı	100.000 .	. 100.000

 

 

Örnek : Didem A.ş işletme yönetimine katılma hakkını elde etmek için 10/05/… tarihinde Güven A.ş nin çıkardığı ve % 55 lik sermaye payı ile yönetimin çoğunluğunu seçme hakkını temsil eden 70.000 TL tutarındaki hisse senedini banka aracılığıyla almıştır.

10/11/… tarihinde Didem  A.ş sahip olduğu hisse senetlerine 2.000 TL temettü geliri tahakkuk ettiğini öğrenmiştir.

Tarih: 10/05…. ( Hisse Senedi Alınması )  

Mad. No	AÇIKLAMA	BORÇ	ALACAK
	245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı           102 Bankalar Hesabı	70.000 .	. 70.000

 

Tarih : 10/11/…. ( Temettü Geliri Tahakkuku ) 

Mad. No	AÇIKLAMA	BORÇ	ALACAK
	133 Bağlı Ortaklardan Alacaklar Hs       641 Bağlı Or. Temettü Gel.Hs	2.000 .	. 2.000

 

 

Örnek : AB işletmesi başka bir işletmenin yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 52 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden 300.000 TL tutarındaki hisse senedini almıştır. 2 ay sonra hisse senetlerini 340.000 TL satmıştır.

( Hisse Senedi Alınması )

Mad. No	AÇIKLAMA	BORÇ	ALACAK
	245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı           102 Bankalar Hesabı	300.000 .	. 300.000

 

( Hisse Senedi Satılması )

Mad. No	AÇIKLAMA	BORÇ	ALACAK
	102 Bankalar Hesabı         245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı         645 Menkul Kıymet Satış Karları Hs	340.000 .	. 300.000 40.000

 

 

Örnek : AA işletmesi başka bir işletmenin yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 65 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden 120.000 TL tutarındaki hisse senedini almıştır. 1 ay sonra hisse senetlerini 105.000 TL satmıştır.

( Hisse Senedi Alınması )

Mad. No	AÇIKLAMA	BORÇ	ALACAK
	245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı           102 Bankalar Hesabı	120.000 .	. 120.000

 

( Hisse Senedi Satılması )

Mad. No	AÇIKLAMA	BORÇ	ALACAK
	102 Bankalar Hesabı 655 Menkul Kıymet Satış Zararları Hesabı         245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı	105.000 15.000 .	. . 120.000

 

 

Örnek :  FR işletmesi 01/03 tarihinde başka bir işletmenin yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 40 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden  20.000 TL tutarındaki hisse senedini almıştır.

FR işletmesi 01/04/… tarifinde ( 1 ay sonra ) aynı işletmenin 30.000 TL tutarlı hisse senetlerinden tekrardan alarak sermaye payı ile oy hakkını % 60 a çıkarmıştır.

Tarih : 01/03/… ( Hisse Senedi Alınması )

İşletme aldığı hisse senetlerini uzun vadeli bir yatırım amacıyla aldığından ve oy hakkının %10 ile % 50 arasında olduğundan  242 İştirakler Hesabı kaydedilir.

Mad. No	AÇIKLAMA	BORÇ	ALACAK
	242 İştirakler Hesabı           102 Bankalar Hesabı	20.000 .	. 20.000

 

Tarih: 01/04…. ( Hisse Senedi Alınması )

İşletme aldığı hisse senetleri oy hakkının %50 den fazla olduğundan 245 Bağlı Ortaklıklar Hesabına kaydedilir, 242 İştirakler Hesabıda 245 Bağlı Ortaklıklar Hesabına devredilir.

Mad. No	AÇIKLAMA	BORÇ	ALACAK
	245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı           242 İştirakler Hesabı           102 Bankalar Hesabı	50.000 . .	. 20.000 30.000

Kaynak: www.Muhasebex.com
(  Bu makale kaynak gösterilse dahi farklı sitelerde yayınlanamaz )