122 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı ( – )

Bilanço gününde,( dönem sonunda )  senetli alacakların tasarruf ( peşin ) değeri ile değerlenmesini sağlamak üzere alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılır.

Reeskont dönem sonu envanter işlemidir.

Vergi usul kanununa göre alacak ve borç senetleri isteğe bağlı olarak ya tasarruf değeriyle yada mukayyed değerle değerlenir

TL olan senetlerde Maliye Bakanlığı faiz oranı

Yabancı senetlerde Libor’ un (  London Interbank Offered Rate ) faiz oranı uygulanır.

DETAYLI BİLGİ İÇİN TIKLAYINIZ…

İşleyişi: 

Dönem sonunda hesaplanan reeskont tutarları 122 Alacak Senetleri Reeskontu ( – ) alacaklandırılır – 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabının borclandırılır.  Böylece alacak senetleri bilançoda peşin değerinde gösterilmiş olur.

İzleyen dönemde ise 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı ( – ) borçlandırılır – 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı alacaklandırılır

Kayıtlar Aşağıdaki Gibidir.

( Dönem sonu reeskont kaydı )

( İzleyen dönem kaydı )

Örnek : İşletme 1 Ekim 2015 tarihinde 15.000 TL tutarındaki malı 17.000 TL ye  4 ay vadeli senet ile satmış ve KDV tutarı olan 1.700 TL yi ise peşin almıştır.

( KDV tutarı peşin mal satış kaydı )

Senetlerin nominal değerinin tamamı 600 Yurt İçi Satışlar Hesabına yazılarak gelir kaydedilmiştir. Senet 4 aylık vadeli olduğundan aylık faizi 500 TL olur. Fakat vadeye göre 3 aylık( Ekim- Kasım- Aralık )  kısmı 2015 yılına ait, 1 aylık kısmı 2016 yılına aittir. Buradaki 2016  yılına ait olan 500 TL nin 2015 yılı gelirlerinden çıkartılıp 2016 yılına aktarılması gerekir. İşte bu işleme reeskont işlemi denir.

Tarih : 31/12/2015 (  Dönem sonu kaydı ) 

Bu şekilde  500 TL yi 2015 yılı karından düşürmüş oluyoruz.

Tarih : 01/01/2016

122 Alacak Senetleri Reeskontu hesabında yer alan 500 TL, – 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabına devredilerek kapatılır. 500 TL de 2016 yılında gelir olarak kaydedilmiş olur.

Örnek :  İşletme envanter işlemlerinde ticari alacak senetlerine ilişkin reeskont tutarının 137 TL  ve diğer alacak senetlerine ilişkin reeskont tutarının 77 TL olduğunu saptamıştır.

Tarih : 31/12/216

Tarih : 01/01/2016

Reeskontun Hesaplanması

               Reeskont   işlemi,   alacak   senedinin   tasarruf   değerini   bulmak   için   yapılan   bir   işlemdir. Reeskont işlemi, bir envanter işlemidir ve dönem sonunda yapılır. Reeskont tutarı (alacak senedinin  nominal  değeri  ile  tasarruf  değeri  arasındaki  fark)  hesaplanırken  iç  iskonto formülünden faydalanılır.

İç iskonto yönteminde, reeskonta konu edilecek senedin net bugünkü (hali hazır değeri) esas alınarak hesaplama yapılır. Bunun için önce senedin hali hazır değerinin bulunması daha sonra bu değere iskonto oranının uygulanması gerekir.

İç iskonto formülü şöyledir.

F= A. n. t / 360

• F: İskonto tutarını,
• A: Senedin değerini,
• n: Faiz oranını ve
• t:senedin vadesini ifade etmektedir.

Bu formülü yazılı bir şekilde iç iskonto yöntemine göre açarsak; bu formül şu şekli almaktadır.

Örnek :  300.000 TL nominal değerli 50 gün vadeli  olarak işletmeye bir senet verilmiştir. Söz konusu senette faiz oranı % 80 olarak belirtilmiştir. 31.12.2015 tarihi itibariyle hesaplanması gereken reeskont tutarı ve  yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir.

Reeskont Tutarı  = 30.000 TL olarak hesaplanır

• Yukarıda yapılan reeskont hesabının yevmiye kaydı

Tarih : 31/12/2015 (  Dönem sonu kaydı ) 

Bu şekilde  30.000 TL yi 2015 yılı karından düşürmüş oluyoruz.

Tarih : 01/01/2016

122 Alacak Senetleri Reeskontu hesabında yer alan 30.000 TL, – 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabına devredilerek kapatılır. 30.000 TL de 2016 yılında gelir olarak kaydedilmiş olur.

NOT: Bu yılın vergi matrahını azaltan alacak senetleri reeskontu takip eden yılın matrahını artırıcı bir unsur haline gelecektir. Bu işlemin matematiksel sağlamasını yaparken şu mantığa dikkat edilmelidir. Değerleme günündeki değer öyle bir değer olmalıdır ki, bu değer üzerinden reeskont oranına göre hesaplanacak faiz, değerleme günündeki ilk değere ilave edildiğinde senedin nominal değeri bulunmalıdır.

Aşağıda özetle reeskont uygulamasına ilişkin önem arz eden hususlar özetlenmiştir.

• VUK uyarınca senede bağlı alacak ve borçların reeskonta tabi tutulması ihtiyaridir. (Bankalar, Bankerler ve Sigorta Şirketleri hariç) MSUGT uyarınca da reeskont işlemi ihtiyaridir. SPK uyarınca ise reeskont işlemi zorunludur.
• Alacak senetlerini reeskonta tabi tutan işletmeler borç senetlerini de reeskonta tabi tutmak zorundadırlar.
• Alınan vadeli çek reeskontundan kaynaklanan, vadesi üç aydan uzun senetsiz alacakların reeskontundan kaynaklanan ve tahmin yöntemiyle hesaplanan şüpheli alacak karşılık giderlerleri KKEG’dir.
• Verilen vadeli çek reeskontundan kaynaklanan gelirler, vadesi üç aydan uzun olan borçların reeskontundan kaynaklanan gelirler vergiye tabi olmayan gelirlerdir.
• Buna mukabil alacak senetleri reeskontu giderleri kabul edilir giderlerdir. Keza borç senetleri reeskontu gelirleri vergiye tabi gelirdir.
• Reeskont hesaplanmasında iç iskonto yönteminin kullanılması gerekir.
• Alacak ve borç senetlerinde faiz oranı belirtilmemişse, TL senetlerde; bu takdirde reeskont faiz oranı T.C. Merkez Bankası’nca tespit edilen kısa vadeli avans oranı dır. Döviz cinsinden düzenlenen senetlerde ise LIBOR kullanılır.
• Şüpheli alacak karşılığı ayrılmış senetli alacaklar için reeskont hesaplanamaz. Yapılan hesaplamalar KKEG’dir.
• Hatır senetleri, müflisten olan senetli alacaklar, vadeli satışlar dolayısıyla edinilen senetler  ile vade içermeyen senetler için reeskont yapılamaz, yapıldığı taktirde KKEG olarak dikkate alınmalıdır

Reeskonta Tabi Tutulacak Alacak ve Borçların Özellikleri

1.Alacak veya Borcun İktisadi İşletme Bünyesinde Doğmuş Olması Gerekir

Alacak ve borçlar ilke olarak mukayyet değerle değerlenir. Ancak VUK’nun 281 ve 285. maddelerine göre; vadesi gelmemiş olan senede bağlı alacak ve borçlar değerleme gününün değerine irca olunabilir. Diğer taraftan bu alacak ve borçların iktisadi işletme bünyesinde doğmuş olması gerekmektedir.

Bir alacak veya borcun reeskonta tabi tutulabilmesi için, söz konusu alacağın gelir yaratıcı ya da hasılat unsuru, keza borcun da maliyet veya gider unsuru olması gerekmektedir. Çünkü, reeskont işleminin mantığı gelir ya da hasılat veya maliyet ya da gider etkisi birden fazla yıla sirayet eden alacak ve borçların dönemsellik ilkesi gereği ait oldukları döneme mal edilmesidir.

2.Alacak veya Borcun Senede Bağlı Olması Gerekir

Bir alacak veya borcun reeskonta tabi tutulabilmesi için alacak veya borcun senede bağlı olması gerekir. Senede bağlı olmayan alacak veya borçlar için reeskont hesaplanması mümkün değildir.

3.Alacak veya Borcun Bağlı Olduğu Senedin Vade İçermesi Gerekir

Reeskonta tabi tutulacak alacak veya borç senedinin aynı zamanda bir vade  içermesi gerekir. Çünkü reeskont işlemi mantığı gereği ancak, gelecek dönemde tahsil edilebilecek veya ödenebilecek alacak veya borçlara uygulanabilir.

Senedin belli bir vadeyi içermesi demek, bu senet üzerinde yazılı vadeden önce senette belirtilen alacağın tahsil edilemeyeceğini, borçlunun da bu vadeden önce senette belirtilen borcunu ödemek zorunda olmayacağını veya ödemeye zorlanamayacağını (kanunen veya sözleşme gereği muacceliyet kesbeden durumlar hariç) ifade etmektedir.

4.Senede Bağlı ve Vade İçeren Alacak veya Borcun Değerleme Günü İtibariyle Vadesinin Gelmemiş Olması Gerekir

Bir alacak veya borcun reeskont işlemine tabi tutulabilmesi için, söz konusu alacak veya borcun bağlı olduğu senedin vadesinin değerleme günü itibariyle gelmemiş olması gerekmektedir.

5.Alacak veya Borç Senedinin Değerleme Günü İtibariyle İşletmenin   Aktifinde veya Pasifinde Yer Alması Gerekir

Reeskont işlemine tabi tutulacak alacak veya borç senedinin değerleme günü itibariyle işletmenin aktifinde ya da pasifinde yer alması gerekmektedir. Ancak alacak senedinin değerleme günü itibariyle teminata veya tahsile verilmiş olması reeskonta tabi tutulmasına engel teşkil etmez

Kaynak: www.Muhasebex.com
(  Bu makale kaynak gösterilse dahi farklı sitelerde yayınlanamaz )